Het Traais Energie Collectief is dit jaar gestart met de bouw van Windmolen De Noord, onderdeel van windpark Zonzeel. Eind dit jaar draaien de wieken. Ook wordt het Traais Warmtenetwerk aangelegd, waarvan momenteel al 2 kilometer in de grond ligt. Vanaf Windmolen De Noord loopt een kabel naar de Energiebrouwerij in het centrum van het dorp, het centrum van de nieuwe Terheijdense energievoorziening. Behalve een ontmoetingsplaats is dit ook de plek waar de zelfopgewekte energie bij elkaar komt. De stroom en warmte gaan vanuit hier rechtstreeks naar de huizen in Terheijden.
Samen met ondernemer Pim de Ridder namen we een kijkje bij de kelder van de Energiebrouwerij die nu in aanbouw is en hoorden we meer over ‘Energie uit de Mark’ oftewel aquathermie.
Locatie: De Brouwerij, Schansstraat 17, Terheijden
Het geheim van Traaie? “Gewoon doén, gewoon beginnen!”
Heel Nederland van het gas af in 2050? Nee, één dorpje in Brabant biedt dapper weerstand en verlegt die ambitie naar 2025. Nu, in 2022, ligt de infrastructuur er al voor een belangrijk deel en worden de eerste huizen aangesloten op het lokale warmtenet. Traaie, zoals Terheijden lokaal wordt genoemd, krijgt wél voor elkaar wat in de rest van het land niet of nauwelijks lukt. Wat is het geheim van Traaie?
Het is 2017 als Pim de Ridder, ondernemer in groene energie, het idee opvat om zijn geboortedorp radicaal te verduurzamen. Hij organiseert een bijeenkomst in het lokale Witte Kerkje om mensen warm te krijgen om samen de Traaise energiepuzzel te gaan leggen. Een puzzel die bestaat uit stukjes zon, wind, warmte en energiebesparing.
Een paar enthousiastelingen pakken de handschoen vrijwillig op. Zo is Henrike Lodewikus al vanaf het begin betrokken. “We organiseerden informele bijeenkomsten in het dorp en transformeren de zaal tot een belevenis. Een hele open sfeer, waarin alles wordt gedeeld: dingen die beter gaan dan verwacht, maar ook zaken die minder goed gaan dan gehoopt. Er is alle ruimte voor vragen. En een gezellige nazit is vaste prik.”
Het verhaal begint te leven in het dorp en de plannen krijgen vorm. De ingrediënten zijn gunstig: Terheijden ligt aan het riviertje De Mark en bestaat uit een dorpskern omgeven door weilanden. De puzzelstukjes vallen dan ook op hun plek. Een windmolen, een warmtenet met warmte uit De Mark, een zonnepark op arme grond en in de toekomst diepere geothermie moeten ruim voldoende zijn om de 2.500 huishoudens van warmte en energie te voorzien.
In 2018 is het Traais Energie Collectief officieel opgericht bij de notaris en zijn de handtekeningen gezet onder de statuten van de coöperatie. In 2020 startte de verkoop van 2020 Traais Bouwstenen (obligaties). Elke verkochte obligatie wordt als puzzelstukje zichtbaar gemaakt op een groot bord midden op het dorpsplein.
De grote groep enthousiaste vrijwilligers, echte doeners, slaagt erin om zo’n 650 mensen betrokken te krijgen (!).
“Met zo’n 10% van de inwoners die actief is aangehaakt bij het project, is het draagvlak groot,” vertelt Henrike Lodewikus verder. “In onze kleine gemeenschap zijn de lijnen kort. Ook als het gaat om de gemeente, die je in zo’n project nodig hebt. Zo konden we samen aan de slag in het centrum van het dorp: de straten moesten toch al open voor het vernieuwen van de riolering. Door snel te schakelen slaagden we erin om tegelijk ook de leidingen voor het warmtenet onder de grond te stoppen. Anders zou het vijf jaar duren voor de straat weer opengebroken mocht worden, wat bovendien nog eens opnieuw overlast zou veroorzaken.”
Is het geheim van Traaie dan gewoon een goed verhaal en een paar mensen die er de schouders onder zetten? “Een goed verhaal is noodzakelijk,” beaamt Henrike Lodewikus. “Maar het is ook een kwestie van gewoon doén, gewoon beginnen. Veel van dit soort projecten blijft lang steken op de techniek, dat alles helemaal moet zijn uitgedacht voor je aan de slag gaat. Maar al die techniek bestaat al, die is er gewoon al – blijf daar nou niet op hangen. Handen uit de mouwen steken en mensen blijven betrekken, dat is het allerbelangrijkste. Zo creëer je energie.”
Toen er geen groepen mensen bijeen mochten komen, zette TEC speciale journaals in om mensen betrokken te houden bij het project.
